سید حسین سراج‌زاده، رئیس انجمن جامعه شناسی ایران گفت: کتابخانه ها به یک شریان حیات فرهنگی در شهر تبدیل می‌شوند و نوعی پمپاژ دانش، فرهنگ و فرهیختگی در شهر خودشان را بر عهده دارند.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، همایش بین المللی «طراحی و توسعه خدمات کتابخانه های عمومی؛ ایده ها الگوها و تجربه ها» در روزهای ۲۷ و ۲۸ اردیبهشت ماه با حضور و مشارکت مسئولان و پژوهشگران شاخص داخلی و بین‌اللمللی در حوزه های مرتبط با کتابخانه‌های عمومی به میزبانی شهر شیراز برگزار می‌شود.

سید حسین سراج زاده، رئیس انجمن جامعه شناسی ایران درباره ضرورت‌ها و الزامات برگزاری این همایش گفت: اصولا برگزاری همایش‌ها چه در سطح ملی و چه در سطح بین المللی کارکردهای خاص خود را دارد و می‌تواند از چند جنبه مهم باشد. یکی اینکه نسبت به موضوع نوعی حساسیت ایجاد می کند و توجهات را نسبت به موضوعی که همایش به آن می پردازد جلب می کند که اگر تمهیدات مناسب و اطلاع رسانی خوبی انجام شود و ذینفعان مختلف درگیر همایش شوند، می‌تواند موثر باشد.

وی افزود: این گونه همایش‌ها از لحاظ علمی و شناختی نیز می تواند عرصه ای باشد برای ارائه دستاوردهای پژوهشی تازه در ارتباط با موضوع، ارائه ایده های نو و تامل درباره آن ایده‌ها؛ البته به شرطی که مسئولین دست اندر کار و افرادی که در مواضع مدیریتی هستند از دستاوردها و نتایج این همایش ها استفاده کنند و بهره برداری لازم را داشته باشند.

رئیس انجمن جامعه شناسی ایران به مشارکت طلبیدن فعالان حوزه‌های مختلف فرهنگی و اجتماعی در همایش بین المللی «طراحی و توسعه خدمات کتابخانه های عمومی؛ ایده ها الگوها و تجربه ها» را اتفاق موثری دانست و گفت: اگر کتابخانه های عمومی بخواهند به یک کانون و مرکزیت در امر فرهنگ و هویت شهری و محله ای تبدیل شوند، باید ارتباط آنها با حوزه عمومی و جامعه مدنی و سازمان های مردم نهاد و به خصوص شهرداری و مدیریت شهری را مورد توجه قرار داد. در نتیجه این رویکرد کتابخانه ها می توانند کانونی برای فعالیت فرهنگی ثمن ها و جامعه مدنی باشند.

سراج زاده درباره ایجاد ارتباط میان کتابخانه های عمومی و سازمان های مردم نهاد گفت: سازمان های مردم نهاد (ثمن‌ها) از یک سو می‌توانند از طریق ارتباط با کتابخانه های عمومی پیوند خودشان را با جامعه تقویت کنند و از سوی دیگر می توانند بخشی وظایف فرهنگی مرتبط با کتابخانه های عمومی را بر عهده بگیرند و به عنوان مثال نقش مهمی در تامین منابع مردمی برای تجهیز کتابخانه ها داشته باشند.

وی تصریح کرد: باید به این نکته مهم توجه شود که کتابخانه های عمومی در زندگی اجتماعی شهرها و روستاها باید نقش کانونی داشته باشند و ماموریت و کارکرد اصلی ارائه کالاهای فرهنگی از جمله کتاب، فیلم و برخی از محصولات دیگر فرهنگی به مردم، بصورت آسان و ارزان هستند. کتابخانه های عمومی باید با زندگی و ساختار زندگی اجتماعی شهری و به خصوص نهادها و موسسات فرهنگی و حوزه عمومی و بخش مدنی جامعه کاملا مرتبط باشند و حتی با نهادهای آموزشی مانند مدارس. در واقع بخشی از یک ماموریت فرهنگی جامع برای ارتقا دانش و فرهنگ جامعه بر عهده کتابخانه های عمومی است.

سراج زاده با اشاره به نقش کتابخانه های عمومی در برخی از کشورهای توسعه یافته گفت: کتابخانه عمومی در این کشورها معمولا در بهترین نقاط و مراکز کانونی شهرها ایجاد می شود و قرار دارد. جایی در کنار بازارهای اصلی و محله های مرکزی شهرها؛ به خصوص اگر شهرها کوچک باشند، کتابخانه ها می توانند تمرکز مکانی داشته باشند. این کتابخانه ها بخشی کاملا یکپارچه از بافت شهری هستند و از جهت اداره ارتباط بسیار نزدیکی با شوراهای شهر دارند. شوراهایی که بودجه های مستقل و بودجه های ملی دارند که در تقسیم بندی بودجه ها، کتابخانه ها نیز منتفع می‌شوند تا مردم به راحتی از این مراکر فرهنگی مهم خدمات فرهنگی بگیرند.

رئیس انجمن جامعه شناسی ایران  ادامه داد: در عین حال کتابخانه های عمومی در این کشورها مراکز مهم اجتماعات فرهنگی نیز هستند. به همین دلیل معتقدم که ما نیز باید در کشور چنین رویکردی داشته باشیم و کتابخانه های عمومی شهرها هم از جهت بودجه با شهرداری ها و شوراهای شهر ارتباط داشته باشند و در اولویت کار فرهنگی شهری قرار بگیرند و همچنین ارتباط خوبی با مدارس برقرار کنند تا دانش آموزان بتوانند از خدمات آنها استفاده کنند. به این ترتیب کتابخانه ها به یک شریان حیات فرهنگی در شهر تبدیل می‌شوند و نوعی پمپاژ دانش، فرهنگ و فرهیختگی در شهر خودشان را بر عهده دارند.

وی تاکید کرد: لازمه این که بتوانیم چنین جایگاهی به کتابخانه های عمومی بدهیم این است که در نظام بودجه ریزی ملی و هم محلی، اولویتی به فرهنگ و فرهنگ عمومی، دانش، کتاب و کتابخانه داده شود که اگر چنین شود، منابع مالی لازم برای تجهیز کتابخانه ها، تامین نیروی انسانی متخصص، تامین منابع و ارائه خدمات متناسب، کتابخانه های عمومی را به این جایگاه در جامعه خواهد رساند.

سراج زاده  با شاره به نقش کتابخانه های عمومی در پیشگیری از آسیب های اجتماعی، گفت: تقویت فرهیختگی جامعه می‌تواند به کاهش بسیاری از مشکلات و آسیب های اجتماعی منجر می‌شود. آسیب هایی که اگر به این صورت پیشگیری نشود، باید مدت ها برای مقابله با آنها هزینه کنیم. اما اگر توجه ویژه به این حوزه ایجاد شود، از آسیب های اجتماعی و هزینه های گزاف برای مقابله با آن جلوگیری خواهد شد و در بلند مدت یک نوع سرمایه گذاری پربازده برای کلیت جامعه خواهد بود.