روح‌الله منوچهری، مدیر کل کتابخانه های عمومی استان فارس و دبیر اجرایی همایش بین المللی طراحی و توسعه خدمات کتابخانه های عمومی گفت: یکی از راه هایی که ما می‌توانیم با سرعت بیشتری به سمت ارائه خدمات متناسب با نیاز مخاطبان امروز برویم، استفاده از تجربیاتی است که در سایر کشورها وجود دارد؛ اتفاقی که در همایش بین المللی «طراحی و توسعه خدمات کتابخانه های عمومی؛ ایده ها الگوها و تجربه ها» به دنبال آن هستیم.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، همایش بین المللی «طراحی و توسعه خدمات کتابخانه های عمومی؛ ایده ها الگوها و تجربه ها» در روزهای ۲۷ و ۲۸ اردیبهشت ماه با حضور و مشارکت مسئولان و پژوهشگران شاخص داخلی و بین‌اللمللی در حوزه های مرتبط با کتابخانه‌های عمومی به میزبانی شهر شیراز برگزار می‌شود.

 روح الله منوچهری، دبیر اجرایی همایش بین المللی «طراحی و توسعه خدمات کتابخانه های عمومی؛ ایده ها الگوها و تجربه ها» درباره ضرورت‌ها و الزامات برگزاری این همایش گفت: در جامعه ای که امروز در آن زندگی می‌کنیم تغییرات گسترده ای طی سالیان اخیر در بسیاری از عرصه های مختلف زندگی مردم رخ داده است. شاید پیش از این ما این دوران را «عصر انفجار اطلاعات» می‌نامیدیم، اما امروز علی رغم تغییرات رخ داده در طول سالیان و قرن گذشته، سرعت و شدت این تغییرات به ویژه در سال‌های اخیر بسیار بسیار زیاد بوده است. بر این اساس شاهد بودیم که همزمان با تغییراتی که در زندگی مردم صورت می‌گرفته، کارها و رفتاری که مردم انجام می دادند نیز تغییر پیدا کرده است. به طوری که تغییر نوع رفتار بشر از زندگی کوچ نشینی به یکجا نشینی، کشت نباتات و سایر تغییرات در تاریخ بشری مشهود است.

وی افزود: با این مقدمه و تغییراتی که در جامعه ما به وجود آمده نیاز است که ما در بعضی از حوزه ها نیز تغییراتی به وجود آوریم. یکی از این حوزه ها که ما در حال کار و پژوهش در آن هستیم، حوزه کتابخانه های عمومی است. کتابخانه های عمومی در تمام دنیا آن نقش سنتی خود را تغییر دادند، چراکه نیازهای جدیدی از مردم مطرح می‌شود که کتابخانه‌های اقدام به رفع این نیازها می‌کنند. بنابراین لازم است که اولا بر اساس نیازهای جدیدی که مردم دارند خدمات جدید و مناسبی برای کتابخانه های عمومی طراحی شود و در اختیار مردم قرار گیرد و ثانیا لازم است بر بعضی از خدماتی که توسط کتابخانه های عمومی ارائه می شود یک بازنگری و اصلاحاتی صورت گیرد و گسترش پیدا کند. این اتفاقات در تمام دنیا رخ داده است.

منوچهری درباره تطبیق این وضعیت در کتابخانه های عمومی ایران گفت: اگر بخواهیم این وضعیت را در کتابخانه های عمومی کشور خودمان بسنجیم باید به این موضوع توجه داشته باشیم که امروز در بسیاری از کشورها فعالیت هایی در حال انجام است که می تواند برای ما ایده و الگو باشد. موضوعی که در طول وبینارهای فراملی و پیش نشست هایی که برای همین همایش داشتیم مشهود است. اما از سوی دیگر در بسیاری از کشورها نیز فعالیت هایی که انجام می شود در مرتبه ای عقب تر از کشور ما هستند؛   به ویژه در کشورهای در حال توسعه، جایگاه کتابخانه های عمومی ما جایگاه خوبی است و وضعیت و شبکه ای که کتابخانه های عمومی ما دارند در وضعیت مناسب تری نسبت آن کشورها قرار دارد. اما باید تلاش کنیم که از کارهای خوب و شاخصی که آنها نیز در حال انجام آن هستند استفاده کنیم و آن را ارتقاء دهیم. البته باز تاکید می کنم که وضعیت کتابخانه های عمومی در کشور ما در قیاس با کشورهای همسایه و سایر کشورهای در حال توسعه وضعیت تقریبا مطلوبی است.

دبیر اجرایی همایش بین المللی «طراحی و توسعه خدمات کتابخانه های عمومی؛ ایده ها الگوها و تجربه ها» در ادامه تاکید کرد: برای اینکه خدمات کتابخانه های عمومی رشد و ارتقا پیدا کند و متناسب با نیازهای جامعه شود، در دنیا تلاش های زیادی صورت گرفته و در کشور ما هم برنامه ریزی هایی در حوزه های مختلف انجام شده است. گرچه این برنامه ها کافی نیست، اما قابل تامل و صحبت است. بنابراین لازم است که با سرعت بیشتری به این سمت حرکت کنیم و تمرکز بیشتری را برای بحث ارائه خدمات مناسب برای اعضا و مخاطبین کتابخانه های عمومی داشته باشیم. یکی از راه هایی که ما می‌توانیم بهره خوبی از این موضوع ببریم این است که از تجربیاتی که در سایر کشورها وجود دارد استفاده کنیم و بهره مند شویم. کما اینکه در کشور خودمان هم می توانیم از تجربیات انجام شده در تمامی استان ها استفاده کنیم. اما تجربیاتی که کشورهای دیگر با استفاده از امکانات، توانمندی ها، تکنولوژی های مختلف در اختیار دارند، می‌تواند ما را به یک الگو  و ایده ای برساند که آن را بر اساس نیازهای خودمان بومی سازی و مورد بهره وری قرار دهیم.

این فعال و پژوهشگر حوزه کتابخانه های عمومی درباره الزامات استفاده از تجربیات بین المللی در این حوزه گفت: اول از همه باید آنها را بر اساس فرهنگ خودمان و نیازهای خاص خودمان بومی سازی کنیم. چراکه شرایطی که در هر جامعه ای وجود دارد با جوامع دیگر متفاوت است. همانگونه که ما در مجموعه سازی عنوان می کنیم که نیاز یک کتابخانه با کتابخانه های دیگر متفاوت است و بهترین مجموعه سازی آن است که نزدیک تر به نیاز مخاطب باشد، بر این اساس برای اینکه خدمات جدیدی تعریف کنیم باید این بومی سازی را انجام دهیم. آن خدمت مفید و تاثیرگذاری که در یک کشور غربی و یا شرقی بوده، الزاما نمی تواند در کشور ما هم یک خدمت مفید و موثر باشد و از سوی دیگر خدمتی دیگری که ممکن است برای آن کشورها اهمیت ویژه ای نداشته باشد، برای ما بسیار مفید و موثر باشد. بنابر این بومی سازی و درنظر گرفتن نیاز جامعه مخاطب بسیار موضوع مهمی است.

وی درباره سایر ثمرات برگزاری این همایش گفت: اینکه بتوانیم بحث تمرکزگرایی را کم کنیم و گستره ای از خدمات را تعریف کنیم و در اختیار قرار دهیم تا کتابخانه های عمومی ما بتوانند بر اساس آن نیازهای منطقه خودشان را پاسخ دهند، از دیگر اهداف ما در این همایش است. ما اولویت ها را در جاهای مختلف مشخص می کنیم و به همکاران مان در مناطق مختلف اعلام می کنیم که از میان اولویت های مشخص شده اولویت منطقه خودتان را انتخاب کنید. این موضوع می تواند برای طراحی خدمت هم الگوی مناسبی باشد و از آن استفاده کنیم. تحقیقا یکی از راه هایی که ما می توانیم به همه این مباحث بپردازیم، برگزاری همایش هایی در سطح بین المللی مانند همایش «طراحی و توسعه خدمات کتابخانه های عمومی؛ ایده ها الگوها و تجربه ها» است که تا کنون در رشته خودمان چنین همایشی در این وسعت نداشته ایم.

منوچهری با اشاره به کارکردهای این همایش گفت: این گونه همایش ها چند کارکرد عمده دارند؛ اولین کارکرد آنها این است که می تواند جایگاه کتابخانه های عمومی ما و وضعیت کتابخانه های عمومی ما را به دنیا بشناساند و ظرفیتی که این کتابخانه ها دارند را بیان کند. در برخی از همین دست برنامه ها زمانی که امکانات، تجهیزات، توانمندی ها و برنامه های اجرا شده در کتابخانه های عمومی ما، برای بزرگان و فعالان عرصه کتابداری و کتابخانه های عمومی در جهان مطرح می‌شد، برایشان بسیار جالب توجه بود و فکر نمی کردند که اینقدر توجه به این حوزه در کشور ما وجود داشته باشد. البته ما معتقدیم که این میزان توجه کافی نیست و نیاز است توجه بیشتری شود تا به آن اهدافی که در سند چشم انداز برای خودمان ترسیم کردیم برسیم.

مدیر کل کتابخانه های عمومی استان فارس ادامه داد: یکی دیگر از دستاوردهای این همایش می تواند این باشد که ما با توانمندی ها و کارهایی که در سطح بین المللی در حال انجام است و با استادانی که نقطه نظرات شان را در حوزه اجرایی مطرح می کنند، آشنا می‌شویم که این نکات می تواند برای کتابداران و همکاران ما در کتابخانه های عمومی سراسر کشور درس و نکته های بسیاری داشته باشد. این موضوع کمک می کند همکاران ما بر اساس ذهنیتی که از شرایط منطقه خود دارند، بتوانند این نقطه نظرات و تجربیاتی که در کشورهای دیگر ارائه می شود را بومی سازی کرده و بر اساس نیازهای خود برنامه ریزی و اجرا کنند.

وی یادآور شد: طبیعتا این همایش های بین المللی اثرات مثبت و موثری دارد کما اینکه در وبینارهای بین المللی در پیش نشست ها شاهد آن بودیم و استقبال خوب و مناسبی از همکارانمان در سراسر کشور داشتیم. اگر منتظر باشیم که در کوتاه مدت جواب بگیریم شاید موثر نباشد، اما در دراز مدت می تواند نقش خوب تاثیرگذار و اثربخشی را در این حوزه داشته باشد.