دهمین پیش‌نشست همایش بین‌المللی طراحی و توسعه خدمات کتابخانه‌های عمومی؛ الگوها، تجربه‌ها و ایده‌ها، به میزبانی شهر شیراز برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی همایش، دهمین و آخرین پیش‌نشست همایش بین‌المللی طراحی و توسعه خدمات کتابخانه‌های عمومی؛ الگوها، تجربه‌ها و ایده‌ها، با حضور و سخنرانی جینا د. آلویس پژوهشگر مستقل و رئیس سابق مؤسسه مدیریت کتابداری سنگاپور و لیلی سیفی دبیرعلمی همایش به میزبانی شهر شیراز برگزار شد.
 

در این نشست، لیلی سیفی دبیرعلمی همایش ضمن اشاره به مهلت ثبت‌نام برای حضور در همایش عنوان کرد: همایش بین‌المللی طراحی و توسعه خدمات کتابخانه‌های عمومی؛ الگوها، تجربه‌ها و ایده‌ها، 27 و 28 اردیبهشت در شیراز برگزار می‌شود. مهلت ثبت‌نام در این همایش 10 اردیبهشت است.
وی ابراز امیدواری کرد، با توجه به اینکه حضور مجازی در همایش رایگان است، اساتید و اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها، دانشجویان، کتابداران و تمام علاقه‌مندان حضور پرشوری در همایش داشته ‌باشند.
سیفی ادامه داد: تاکنون 9 وبینار با حضور اساتید ملی و فراملی با موضوعات مختلف و متنوع برگزار شده ‌است. دهمین و آخرین وبینار با موضوع «تحول کتابخانه‌های عمومی، آیا کتابداران کتابخانه‌های عمومی برای چالش‌های جدید آمادگی دارند؟» با سخنرانی جینا د.آلویس، پژوهشگر مستقل و رئیس سابق مؤسسه مدیریت کتابداری سنگاپور انجام می‌شود.
 

جینا د. آلویس در این نشست با اشاره به اینکه کتابخانه‌های عمومی محلی برای افراد هستند، عنوان کرد: در طول سال‌ها مأموریت کتابخانه‌های عمومی حول محور فرهنگ و آموزش می‌چرخیده ‌است که در دو دهه اخیر این نقش‌ها گسترش پیدا کرده‌است و کارکرد اجتماعی را هم شامل می‌شود.
وی ضمن اشاره به کتابخانه‌های عمومی برتر تصریح کرد: یکی از نمونه‌های کتابخانه‌های عمومی پیشرفته که در سال 2019 عنوان کتابخانه عمومی برتر ایفلا را به خود اختصاص داد کتابخانه اودی هلسینکی فنلاند است که از نظر ساخت، معماری و خدماتی که ارائه می‌دهد نمونه کاملی است.
آلویس به کتابخانه دانشگاه نانیانگ سنگاپور اشاره کرد و گفت: این کتابخانه توسط نیروی کتابدار پاره‌وقت اداره می‌شود و بیشتر مکانی برای آرامش و دور هم جمع شدن دانشجویان است. در این کتابخانه کتاب‌هایی که اساتید دانشگاه مطالعه می‌کنند برای استفاده دانشجویان برجسته می‌شود تا دانشجویان آگاه شوند که اساتید چه کتاب‌هایی را مطالعه می‌کنند.
رئیس سابق مؤسسه مدیریت کتابداری سنگاپور با اشاره به طرح LAB-25 کتابخانه‌های سنگاپور عنوان کرد: در این طرح، کتابخانه ملی سنگاپور با استفاده از کارگاه‌های آموزشی و گروه‌های متمرکز با مردم ارتباط گرفت تا ایده‌هایی را برای این طرح جمع‌آوری کند تا برای همراهی یک سفر نوآورانه و بررسی بازسازی کتابخانه‌ها و آرشیوها از آن استفاده کند. و این طرح منجر شد به بازار یادگیری، الهام بخشی به نویسندگان سنگاپور، آگاهی بخشی به شهروندان برای شناخت اخبار جعلی و درست و پرکردن شکافهای اجتماعی و توانمندسازی افراد جامعه.
 

وی در ادامه با اشاره به سواد دیجیتال در جامعه عنوان کرد: این برنامه در راستای اقدامات دیجیتال دولت، با همکاری یک سازمان چندرسانه‌ای، یک دوره آموزشی آنلاین برگزار کرد که آگاهی و مهارت‌های فناوری دیجیتال را بین مردم ارتقا می‌دهد. برنامه سفر یادگیری کتابخانه را نیز برای سالمندان اجرا کردند.
د. آلویس با اشاره به نقش کتابخانه‌های مشارکتی در تحول جامعه عنوان کرد: کتابخانه به عنوان مرکز توانمندسازی جامعه در نظر گرفته می‌شود تا به بهبود کیفیت زندگی اجتماعی مردم کمک کند. این برنامه در کشور اندونزی برای ارتقای سواد، توسعه اقتصادی و اجتماعی از طریق 335 کتابخانه عمومی اجرا شد. در این طرح، کتابداران، کتابخانه را ترک کردند و  بین مردم رفتند تا با نیازهای آنها آشنا شوند.
وی با اشاره به اینکه کتابخانه‌ها باید راهکارهای هوشمندسازی داشته باشند، بیان کرد: از طریق نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌های مختلف که حتی بر روی گوشی تلفن همراه نصب می‌شود می‌توان خیلی از خدمات کتابخانه‌ها از جمله حفاظت و امانت را انجام داد. همچنین از دستگاه‌های هوشمند برای بازگشت کتاب استفاده می‌شود. دستگاه‌هایی هم برای امانت دوربین، لپ‌تاپ، اسکنر و...که بر اساس شماره عضویت اینها امانت داده می‌شود.
وی در ادامه به نقش روبات‌ها در کتابخانه‌ها اشاره کرد و گفت: از انواع روبات‌ها در کتابخانه استفاده می‌شودکه بیشتر برای قفسه‌بندی و ترتیب کتاب‌ها، اگر کتابی گم شود روبات‌ها به راحتی آن کتاب را پیدا می‌کنند. همچنین برای رف‌خوانی، استقبال از کاربران، روابط‌عمومی و پاسخ به سؤالات متداول نیز از دیگر کارکردهای روبات‌ها در کتابخانه‌ها است.
د. آلویس به نقش‌های جدید کتابداران اشاره کرد و گفت: با توجه با پیشرفت‌هایی که در حوزه فناوری حاصل شده است و تغییر نیازهای اجتماعی و اقتصادی کاربران، فرصت‌ها و چالش‌هایی برای کتابداران و کتابخانه‌ها به وجود آورده است. برای اینکه کتابخانه‌ها حمایت و پشتیبانی مؤثر از کاربران داشته باشند، کتابداران باید در تخصص و مهارت‌های خود بازنگری داشته باشند و مهارت‌های جدید را آموزش ببینند.
این پژوهشگر مستقل کتابداری به موقعیت‌های جدید کتابداری اشاره کرد و گفت: بر اساس تعریف انجمن کتابداران آمریکا و استرالیا، مسئولیت کتابداران به عنوان مشارکت در جامعه، بازاریابی و روابط‌عمومی، کتابداران تخصصی، یادگیری، مشاغل مرتبط با فناوری و برنامه راهبردی و اهمیت داده اشاره کرد.
 

وی با اشاره به چرخه کاری عنوان کرد: چرخه کاری عمر شغلی، خیلی خطی است، که 20 – 25 سال صرف یادگیری می‌شود بعد وارد بازار کار می‌شویم و در سن خاصی بازنشسته می‌شویم. امروزه کتابداران برای اینکه به‌روز و مرتبط بمانند باید مجموعه مهارت‌های خود را بازنگری کنند و مهارت‌های جدید کسب کنند که این چرخه باید به یادگیری مادام‌العمر تبدیل شود. که طبق دستورالعمل حرفه‌ای ایفلا، متخصصان کتابداری و اطلاع‌رسانی مسئول یادگیری هستند و باید به صورت مستمر مهارت‌ها و دانش خود را بهبود ببخشند.
جینا د. آلویس با اشاره به توسعه حرفه‌ای مستمر تصریح کرد: توسعه حرفه‌ای مستمر، فعالیت‌های یادگیری است که برای پرکردن شکاف‌های دانش لازم است و می‌تواند به پیشرفت‌های حرفه‌ای افراد کمک کند. که این فعالیت‌ها به رسمی و غیررسمی تقسیم‌بندی می‌شود. با فعالیت‌های مثل مقاله‌نویسی، شبکه‌سازی، اشتراک‌گذاری دانش و داوطلب‌شدن در نهادها و فعالیت‌های حرفه‌ای اطلاعات خود را به‌روز کنیم. مهارت‌ها را بر اساس مسئولیت‌ها و خواسته‌های شغلی ارزیابی کنید. نقاط قوت و زمینه‌های بهبود خود را شناسایی کنید.
وی ادامه داد: ما باید یک برنامه یادگیری شخصی داشته باشیم و باید مشخص کنیم چه چیزی لازم است یاد بگیریم؟ چرا باید آن مهارت را یاد بگیریم؟ چگونه می‌خواهیم آن مهارت را بیاموزیم؟ بازه زمانی برای یادگیری آن مهارت چقدر است؟
 

د. آلویس ضمن اشاره به مهارت‌ها و صلاحیت‌ها عنوان کرد: چندمهارتی بودن، مثل مهارت‌های رفتاری، مهارت‌های فناورانه، صلاحیت‌های حرفه‌ای و دانش زبانی برای کشورهایی که زبان انگلیسی زبان اصلی آنها نیست از موارد مهم است. باید سعی کرد در دوره‌های آنلاین، سمینارها و گروه‌های بحث شرکت کرد.
جینا د. آلویس در پایان تأکید کرد: نقش کتابخانه‌های عمومی تکامل پیدا کرده است و از آن نقش سنتی به سمت مراکز آموزشی، فرهنگی و اجتماعی توسعه یافته‌اند و به عنوان مراکز یادگیری مادام‌العمر شناخته می‌شوند. کتابداران باید در مورد اقدامات و فعالیت‌های خود صحبت کنند و جامعه و مسئولان باید از این اقدامات مطلع شوند تا حمایت سیاستگذاران را جلب کنند. کتابداران برای این امر باید دانش و مهارت‌های خود را به‌روزرسانی کنند.