بنام خدا

هموارساختن مسیر انجام «کار داوطلبی» در کشور به­ عنوان سودی دوسره

یکی از سنت های خوبی که تا کنون در کشور ما به صورت جدی راه نیفتاده و به عبارتی جاری و نهادینه نشده است؛ بکارگیری دانشجویان تازه فارغ التحصیل شده و نیز کارکنان بازنشسته به‌صورت «کار داوطلبی» است.‌ این دانشجویان جوان و پرانرژی، دارای دانش کافی و مشتاق به همکاری در سازمانها، ادارات دولتی و حتی مشاغل خصوصی و غیردولتی، نیازمند یافتن کار هستند. از طرفی یکی از شرایط استخدام در سازمانها و ادارات و حتی مشاغل غیردولتی داشتن سابقه کار است. اما یک فارغ التحصیل جوان و کم تجربه چگونه می‌تواند سابقه کاری مفیدی کسب نموده و خود را برای ورود به محیط کار جدید با جدیت تمام آماده نماید؟ از طرفی دیگر افرادی که بعد از سالها کار و تجربه و صرف انرژی در محل‌های دولتی و یا غیردولتی در کشور بکار اشتغال داشته اند و اکثراً در سنین 50 سالگی به بالا بازنشسته می‌شوند بعضاً پر انرژی، علاقمند و دارای تجربه کاری مفید هستند. همانطور که استحضار دارید یکی از راهکارهای اساسی و مهم کسب تجربه‌ی کاری، از طریق  انجام کار بصورت  داوطلبی است. روشن است که انجام کار بصورت داوطلبی سود دوسره‌ای است، هم برای فارغ التحصیلان  جویای کار و هم برای افراد بازنشسته که علاقه فراوانی به انجام کار دارند؛ و انجام کار داوطلبی را به بیکاری ترجیح می‌دهند و از سوی دیگر صاحبان مشاغل با توجه به دستمزد بالای کارکنان امکان دارد که بتوانند دانشجویان جوان و یا فردی بازنشسته، پر تجربه، تحصیل کرده و مشتاق انجام کار را  برای مدتی هر چند کوتاه بدون پرداخت حق الزحمه در اختیار داشته باشند. در این مورد مثالی از استرالیا، کشوری که درآن تحصیل کرده ام می‌آورم:

در استرالیا تقریباً وارد هر اداره‌ای که می‌شوید، علاوه برکارکنان شاغل بکار آن؛ با دو دسته  کارکنان جوان و یا مسن، مؤدب و خوش برخورد روبرو می‌شوید؛ که آماده خدمت به شما می‌باشند. این ‌افراد معمولاً یا دانشجویان اخیراً فارغ‌التحصیل شده و یا کارکنان بازنشسته ادارات هستند که در طول هفته بسته به علاقه خودشان هر روز و یا برخی از روز های هفته  را در آنجا بکار مشغولند. این نوع کارکنان را در موزه‌ها هم فراوان میبینید که مسؤل اداره تورهای متعدد برای بازدید کنندگان موزه های مختلف شامل موزه‌های هنری، موزه‌های علمی... هستند و همانطور سایر سازمانها، ادارات، دانشگاه ها و غیره در این کشور.

در ایران برای مثال نهاد کتابخانه های عمومی کشور کتابخانه های بسیاری دارد که هر کدام تنها با یک نفر نیرو بصورت نیمه وقت ارائه‌ی خدمت مینمایند. روشن است که  یک کتابخانه عمومی کوچک حداقل دو نفر نیرو در کنار هم لازم دارد تا بتواند سرویس نسبتاً مناسبتری ارائه دهد. مثلاً در هنگام انجام کار حداقل یک نفر به مراجعان رسیدگی کند و دیگری به کتابخانه. یا در صورت مرخصی رفتن یا بیمار شدن یک نفر، حداقل نفر دیگری باشد، که به لحاظ زمانی درب کتابخانه  بسته نشود و کتابخانه بتواند خدماتش را تا حدودی ادامه دهد. تصور کنید در شهرها و یا روستاهای کوچکی که فقط یک کتابخانه دارند؛ و یک نفر کتابدار که نصف روز ارائه خدمت می نماید! مگر کلاً در طول یک روز چند ساعت میتواند ارائه خدمت بنماید؟ بنابراین، این فرصت مغتنمی است برای نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور که بتواند از این پتانسیل‌های نهفته استفاده نماید و این کتابداران را برای مدتی بکار گیرد و نهایتاً در پایان یک گواهی انجام کار به آنان بدهد. کتابداران  جویای کار هم می‌توانند بخشی از وقت خود را به کار در کتابخانه اختصاص دهند و تجربه بیندوزند  تا پس از یافتن کار، با محیط کتابخانه  فاصله نگرفته باشند و با اعتماد به نفس کامل و تسلط بتوانند کار خود را ادامه دهند. کتابخانه عمومی نمونه‌ای است برای همه مشاغل فوق الذکر در بکارگیری این نیروهای نهفته در کشور؛ تا پیدا کردن کار و حرفه‌ی مناسب. البته واگذاری این نوع وظایف نیازمند قانونمند سازی است و باید قوانین و آئین نامه‌هایی توسط مقامات مسؤل مدون شود، تا ورود و خروج این افراد به محل‌های کاری، مجاز و تابع مقررات مدونی باشد.

اینجانب در طول 4  سال خدمت به عنوان نماینده ریاست جمهوری در هیأت امنای نهاد کتابخانه های عمومی کشور و نیز در 14-15 سال اخیر به عنوان عضو انجمن کتابخانه های عمومی استان خوزستان همواره شاهد تلاشها و زحمات دبیرکل محترم و مدیران ارشد در تهران و اهواز  بوده ام؛ که این زحمات قابل تقدیر است. بویژه برگزاری دو همایش ملی پشت سرهم توسط نهاد کتابخانه های عمومی در استان خوزستان و شهر اهواز نشان از عملکرد و پتانسیل های خوب مدیرکل استان و کارکنان شریف کتابخانه مرکزی خوزستان و اعتماد دبیرکل محترم نهاد به این استان را دارد. امید است که این تلاشها ادامه یابند و کتابخانه های عمومی نهاد کشور زیر نظر و به همت مدیران زحمت کش راه پیشرفت را به سرعت هرچه بیشتر طی نمایند و به جایگاه  مورد نظر دست یابند.

  باسپاس فراوان

فریده عصاره

      استاد دانشگاه شهید چمران اهواز